Trẻ quấy khóc đêm – nỗi ám ảnh của phụ nữ sau sinh
Tại Việt Nam, các nghiên cứu tại một số bệnh viện phụ sản cho thấy tỷ lệ trầm cảm sau sinh dao động từ 11% đến 33% và thường khởi phát trong vòng 4 tuần đầu sau sinh. Đáng nói, gần 50% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh không được chẩn đoán bởi chuyên gia y tế.
Viện Nghiên cứu Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, số bệnh nhân trầm cảm sau sinh đến khám chiếm khoảng 20 – 30% tổng số ca mỗi ngày. Tại Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương, số bệnh nhân trầm cảm sau sinh đến khám và gọi điện tư vấn năm 2021 tăng khoảng 20% so với các năm trước.
Theo TS.BS Trần Thị Hồng Thu – Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương, tất cả phụ nữ đều có nguy cơ bị trầm cảm sau sinh, nhất là những đối tượng có nguy cơ cao (đã từng bị trầm cảm, người nhà bị trầm cảm hoặc các vấn đề tâm lý khác…). Đáng chú ý, trầm cảm sau sinh có tỷ lệ tái phát cao từ 25-68%. Đặc biệt, có tới 20% bà mẹ bị trầm cảm sau sinh cần có sự can thiệp của chuyên gia, nếu không có thể dẫn đến nhiều trường hợp đáng tiếc.
Tháng 2/2022 vừa qua, chị HT (28 tuổi) sinh con thứ 2 cách đây 2 tháng thì bị trầm cảm sau sinh. Một mình chị tìm đến sự hỗ trợ tâm lý của TS.BS Thu vì sợ mình không kiểm soát được hành vi có thể gây hại cho con.
“Tôi sợ rằng tôi sẽ ghét đứa thứ hai này nhiều như đứa đầu của tôi. Sau khi sinh con đầu lòng, tôi thức trắng đêm vì con khóc. Trong đầu tôi lúc nào cũng văng vẳng tiếng con khóc mà tôi không muốn nghe. Tôi muốn kết thúc cuộc sống của con tôi ngay lập tức khi đang cho con bú. Tôi dùng chính vú của mình khiến cháu bé bị ngạt ”, HT chia sẻ với TS.BS Thu.
Rất may là hành vi của cô chưa để lại hậu quả gì. Điều đáng nói khi TS.BS Thu thông báo bệnh tình của chị HT rất nặng nhưng chồng chị không tin khiến vợ bị trầm cảm, càng không tin nên có ý định giết con. Người chồng khẳng định vợ hoàn toàn bình thường, kiên quyết không cho cô nằm viện.
Th.BS Nguyễn Minh Mẫn – Trưởng đơn vị Tâm lý lâm sàng, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cũng cho biết đã từng điều trị cho các bà mẹ bị trầm cảm nặng sau sinh, mất kiểm soát hành vi. Có nhiều trường hợp mẹ quá căng thẳng vì con khóc đêm đã nhiều lần ném con xuống giường thật mạnh, rất may cháu bé không bị chấn thương sọ não. Trường hợp khác, mẹ sau sinh tự tử bằng cách rạch tay, rạch bụng, dọa tự tử. Thậm chí, có những bà mẹ không thèm chăm con, véo von để lại vết thâm trên da bé.
Để trẻ không quấy khóc đêm, ngủ sâu giấc, tránh nguy cơ trầm cảm cho mẹ.
Theo TS.BS Hồng Thu, có nhiều nguyên nhân dẫn đến chứng trầm cảm sau sinh ở phụ nữ như thay đổi nội tiết tố, thay đổi tâm lý, xã hội… Tuy nhiên, có tới 122 nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh rằng việc khóc đêm có liên quan mật thiết đến chứng trầm cảm của mẹ. .
Trẻ quấy khóc đêm khiến chị em căng thẳng hơn, đây là yếu tố thúc đẩy trầm cảm sau sinh vì sau khi sinh cơ thể mẹ phải đối mặt với tình trạng giảm đột ngột lượng estrogen và progesterone khiến mẹ bị sụt giảm đột ngột estrogen và progesterone. mẹ nhạy cảm, dễ bực bội mà không yên. Ngoài ra, áp lực khi chăm con khiến mẹ ngủ không đủ giấc, mệt mỏi kéo dài dẫn đến suy nhược cơ thể, rối loạn tâm trạng, trầm cảm.
TS.BS Thu cho rằng, trầm cảm sau sinh kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của cả mẹ và con, thậm chí người mẹ có thể gây hại cho chính mình hoặc con. Các bà mẹ bị trầm cảm có nhiều khả năng ngừng cho con bú sớm. Kết quả là trẻ dễ bị tiêu chảy và các bệnh truyền nhiễm. Tình trạng khóc đêm kéo dài sẽ khiến trẻ có nguy cơ thấp còi, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và trí tuệ.
Bác sĩ Châu Tố Uyên – Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cho biết, giấc ngủ đặc biệt quan trọng đối với trẻ em vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển trí não và thể chất. Trẻ sơ sinh dành tới 70% thời gian để ngủ và cần ngủ tổng cộng từ 10 đến 21 giờ mỗi ngày.
Nếu ngủ không đủ cả số lượng và chất lượng, trẻ có thể đối mặt với nguy cơ chậm phát triển chiều cao, giảm khả năng ghi nhớ, tập trung và ảnh hưởng đến chỉ số IQ, hệ miễn dịch,… đến tinh thần của trẻ.
Theo bác sĩ Uyên, để khắc phục tình trạng trẻ quấy khóc về đêm, người chăm sóc trẻ nên điều chỉnh nhiệt độ phòng để trẻ không quá lạnh hoặc quá nóng, kiểm tra và thay tã cho trẻ, không để trẻ bú quá no hoặc đói quá. Quần áo trẻ em phải mềm mại và không gây khó chịu cho bé. Ngoài ra, mẹ nên tập trung giải quyết hai nguyên nhân bên trong khiến bé hay quấy khóc đêm là căng thẳng đầu óc và căng thẳng tiêu hóa.
Bạn nên cho bé nghe nhạc thư giãn, massage cho bé hoặc có thể dùng một số loại cây giúp bé ngủ ngon như: lá tía tô, hoa lá bạc, hoa lạc tiên để giúp trẻ dịu tiêu hóa và tinh thần. Giúp bé đi vào giấc ngủ nhanh hơn, tăng thời gian ngủ sâu hơn. Nếu thấy trẻ quấy khóc nhiều và kèm theo các biểu hiện bất thường như tím tái, khó thở…, gia đình nên đưa trẻ đi khám, kiểm tra sức khỏe của trẻ.
Về phía người mẹ, các chuyên gia tâm lý đưa ra lời khuyên, cần ngủ đủ giấc và dành thời gian chăm sóc bản thân, cần có những bài tập phù hợp để giúp lấy lại vóc dáng và sự tự tin. Phụ nữ sau sinh cũng cần bước ra ngoài, hít thở không khí, tiếp xúc với thế giới xung quanh để không bị gò bó trong bốn bức tường. Bên cạnh đó, gia đình cần cùng mẹ chia sẻ, chăm sóc bé. Nếu mẹ có dấu hiệu trầm cảm (mệt mỏi, buồn bã, chán ăn, mất ngủ) cần sớm đi khám ở bác sĩ tâm lý, chuyên khoa tâm thần.
