Nguyễn Khoa Điềm là một tác giả xuất sắc trong nền văn học Việt Nam. Nhắc tới ông người ta không quên nhắc đến tác phẩm “vang bóng một thời” – Đất nước. Cho đến hiện tại tên tuổi của nhà thơ cùng tác phẩm này vẫn xuất hiện trong chương trình phổ thông và trở thành nguồn cảm hứng cho rất nhiều kỳ thi quan trọng. Hình ảnh đất nước và con người được Nguyễn Khoa Điềm tái hiện một cách vô cùng giản dị nhưng lại bao chứa một tình yêu cao cả, vô bờ.
Nguyễn Khoa Điềm – Nhà thơ tài năng của văn học Việt Nam
Nguyễn Khoa Điềm là ai?
Nguyễn Khoa Điềm là một nhà thơ, một nhà chính trị nổi tiếng của Việt Nam. Ông sinh ngày 15 tháng 3 năm 1943 tại Huế. Tên gọi khác của nhà thơ này là Nguyễn Hải Dương. Nguyễn Khoa Điềm được sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống hiếu học. Truyền thống yêu nước từ lâu đã thấm nhuần trong tâm khảm của người con xứ Huế.
Cha ông – Nguyễn Khoa Đăng là một quan nội giám được nhân dân hết lòng yêu quý. Ông nội của Nguyễn Khoa Điềm là một nhà nho yêu nước. Ông từng được bầu vào làm tại Viện dân biểu Trung kỳ làm việc cùng đồng chí Huỳnh Thúc Kháng. Bà nội của Nguyễn Khoa Điềm là cháu nội của vua Minh Mạng.
Con đường hoạt động của Nguyễn Khoa Điềm
Ngay từ khi còn nhỏ, Nguyễn Khoa Điềm đã được đi học ở trường làng. Năm 1955, ông học tại trường học sinh miền Nam và đỗ vào Đại học Sư phạm Hà Nội. Trong suốt quãng đời học sinh, sinh viên, Nguyễn Khoa Điềm là một tấm gương tiêu biểu đi tiên phong trong các hoạt động của trường và của thành phố. Ông tham gia xây dựng quân đội, xây dựng Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam. Trong thời gian này, Nguyễn Khoa Điềm đã sáng tác nên rất nhiều bài thơ và bài báo về con người, cuộc sống.
Trong quá trình hoạt động cách mạng, Nguyễn Khoa Điềm từng bị giam cầm tại nhà lao Thừa Phủ. Mãi đến năm 1968, ông mới được thả tự do. Năm 1975, nhà thơ tài năng giữ chức Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thừa Thiên – Huế. Ông đồng thời cũng là Chủ tịch Hội văn nghệ Bình Trị Thiên và tham gia tích cực vào công tác Đoàn Thanh niên Cộng sản. Cũng từ năm 1975, Nguyễn Khoa Điềm chính thức trở thành hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam.
Một số tác phẩm của Nguyễn Khoa Điềm
Trong suốt sự nghiệp sáng tác của mình, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã tạo nên nhiều tác phẩm vô cùng đặc sắc. Thơ của ông thường lấy cảm hứng từ thiên nhiên, đất nước, con người… với những hình ảnh giản dị, mộc mạc rất Việt Nam. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, ngòi bút Nguyễn Khoa Điềm phản ánh bản chất anh hùng của các chiến sĩ và tinh thần đoàn kết của nhân dân. Một số tác phẩm nổi tiếng thời kỳ này phải kể đến như: Ngôi nhà có ngọn lửa ấm, Đất ngoại ô, Trường ca Mặt đường khát vọng…
Ông từng đạt giải thưởng với tập thơ “Ngôi nhà có ngọn lửa ấm” tại Hội nhà văn. Bên cạnh đó là giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô với tác phẩm “Cõi lặng” năm 2010. Ngoài ra, một số tác phẩm khác cũng rất thành công của Nguyễn Khoa Điềm đó là Người con gái chằm nón bài thơ, Tình Ca, Tiễn bạn cuối mùa đông, Bếp lửa rừng, Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ….
Bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm
Trong suốt sự nghiệp sáng tác thơ ca của mình, Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất. Trong phần này hãy cùng tìm hiểu về tác phẩm đặc sắc này nhé!
Hoàn cảnh sáng tác “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm
Đất nước là một trong những bài thơ được yêu thích nhất của Nguyễn Khoa Điềm. Bài thơ này nằm trong tập thơ “Mặt đường khát vọng” sáng tác năm 1971. Lúc bấy giờ cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc đang diễn ra gay gắt tại chiến trường Bình Trị Thiên. Tập thơ “Mặt đường khát vọng” bao gồm nhiều bản trường ca ca ngợi tinh thần chiến tranh anh dũng của nhân dân và lên án bộ mặt tàn ác của đế quốc.
Bài thơ “Đất nước” nằm ở chương thứ năm. Tác phẩm có sự kết hợp chặt chẽ giữa ca dao và dân ca thể hiện tấm lòng yêu nước nồng nàn của tác giả. Tư tưởng xuyên suốt bài thơ đó là: Đất nước là của nhân dân. Hiện tại “Đất nước” được đưa vào chương trình giảng dạy Ngữ văn cho học sinh.
Những nét đặc sắc của “Đất nước”
Trong tác phẩm này, Nguyễn Khoa Điềm đã nhìn nhận đất nước dưới nhiều phương diện khác nhau. Trên phương diện văn hóa, lịch sử đất nước hiện lên mộc mạc và giản dị trong lao động. Từ những dụng cụ thô sơ như cái kèo, cái cột… hay tình yêu đôi lứa đều mang trong mình cái hồn của quê hương. Hai thành tố đất và nước được tách riêng và gộp lại rất khéo léo qua đó thể hiện được niềm tự hào dân tộc sâu sắc.
Trên phương diện địa lý, đất nước được hình thành từ xương máu của cha ông, từ những câu chuyện trong truyền thuyết. Đất nước phát triển nhờ phần lớn công lao của những người đi trước, của những bậc anh hùng trong lịch sử. Chính vì vậy các thế hệ sau này phải có trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn đất nước ngày một tươi đẹp hơn. Tư tưởng “Đất nước của nhân dân” là kim chỉ nam và cũng là dụng ý nghệ thuật của tác giả.
Như vậy, bài viết trên đây đã giới thiệu đến bạn một cách chi tiết các thông tin về tác giả Nguyễn Khoa Điềm và bài thơ “Đất nước”. Bài thơ đã thể hiện được tấm lòng yêu nước tha thiết của tác giả cùng niềm tự hào mãnh liệt về non sông gấm vóc quê hương. Có lẽ cho đến mãi sau này khó có tác phẩm văn học nào có thể truyền tải được “cái thần” rất Việt Nam như “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm.
